Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά πως 5 από τα 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν την περασμένη δεκαετία στις χώρες του Αραβικού Κόλπου δόθηκαν σε ξένους. Μελέτη εξ άλλου του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ της Ελβετίας το 2014 υπολογίζει σε 27,2% τους άνεργους κάτω των 25 ετών.
Ακούγεται οξύμωρο να υπάρχει τέτοια ανεργία ενώ παραχωρούνται τόσες θέσεις εργασίας σε ξένους αλλά υπάρχει εξήγηση: το σύστημα πρόνοιας που χρηματοδοτείται επί δεκαετίες από τα πετρέλαια μεριμνά για όσους δεν εργάζονται με συνέπεια την αδιαφορία των νέων για την απόκτηση προσόντων που θα τους επέτρεπαν να διεκδικήσουν μια θέση στον επαγγελματικό στίβο. Εκείνοι που το επιδιώκουν έχουν υψηλές μισθοδοτικές προσδοκίες και δυσφορούν στην ιδέα της σταδιακής αναρρίχησης με αφετηρία τις χαμηλότερες βαθμίδες της ιεραρχίας. Για το λόγο αυτό οι περισσότερες εταιρείες προτιμούν ξένους για τη στελέχωσή τους. Οι ξένοι ελέγχονται καλύτερα με τις πρόσθετες εξουσίες που δίνει το σύστημα της kafala και μπορούν να απολυθούν ευκολότερα απ’ όσο οι ντόπιοι.
Η ανεργία στις χώρες του Αραβικού Κόλπου αντιμετωπίζεται προς το παρόν περισσότερο ως μελλοντική προοπτική, όταν τα έσοδα από το πετρέλαιο θα έχουν περιοριστεί και τα κράτη δεν θα μπορούν να συντηρούν τους υπηκόους τους με τον τρόπο που γίνεται τώρα. Ακριβώς για μια τέτοια προοπτική καταβάλλεται προσπάθεια στροφής των νέων από τον άνετο και καλοπληρωμένο δημόσιο τομέα στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. “Με έναν ταχέως πολλαπλασιαζόμενο αριθμό νέων, η δημιουργία θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα αποτελεί πρόκληση και η ανεργία θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια αν δεν βρίσκουν δουλειά περισσότεροι νέοι σ’ αυτό τον χώρο”, λέει το ΔΝΤ. Μέχρι στιγμής πάντως μόνο το Κουβέιτ και το Ομάν έχουν πετύχει αύξηση της απασχόλησης των υπηκόων τους στον ιδιωτικό τομέα την τελευταία δεκαετία.
Με τα παραπάνω δεδομένα οι ξένοι που θέλουν να εργαστούν στις χώρες του Αραβικού Κόλπου δεν πρέπει να ανησυχούν προς το παρόν αλλά είναι βέβαιο πως τα επόμενα χρόνια οι θέσεις εργασίας θα περιοριστούν: οι τοπικές κυβερνήσεις αναζητούν ήδη τρόπους περιορισμού της εισροής ξένων για να δώσουν περισσότερες ευκαιρίες στους δικούς τους εργαζόμενους.
Για την ιστορία, τα ποσοστά ανεργίας (ανεπίσημα, αρκετά ασαφή ή αναφερόμενα μόνο σε ανδρική ανεργία) υπολογίζονταν σε 5,7% για τη Σαουδ. Αραβία (2014), 4,2% για τα Εμιράτα (2012), 0,3% για το Κατάρ και 15% για το Ομάν (2011). Για τις γυναίκες η ανεργία ήταν σε πολύ υψηλότερα ποσοστά σε όλες τις χώρες, 35% στη Σαουδ. Αραβία και 28% στα Εμιράτα.